اصول حفاظت در برابر پرتوهای یونساز بر طبق قوانین پرتوی :

بدیهی است که اساسی ترین رکن از ارکان بهداشت و حفاظت در برابر پرتوهای یونیزان آگاهی از مقدار اشعه موجود در محیط و تعیین میزان پرتو دریافتی توسط پرتونگار یا بیمار می باشد تا در نهایت تدابیر متناسب با آن اتخاذ شود. عدم رعایت نکات ایمنی در طول کار با پرتوهای یونساز میتواند خطرات جبران ناپذیری را برای پرتوکاران ٬ مردم ٬ محیط زیست و حتی نسلهای بعد به همراه داشته باشد لذا تدوین و اعمال آیین نامه ها و استانداردهای حفاظت در برابر پرتو جهت استفاده بهینه و ایمن این پرتوها در زمینه های مختلف صنعتی و تشخیصی – درمانی امری لازم و ضروری می باشد . موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران بر اساس قانون ٬ تنها مرجع رسمی کشور می باشد که صلاحیت تدوین و نشر استانداردهای ملی ( رسمی ) را دارد بر این اساس مطالب زیر در زمینه پرتوگیری طبق استاندارد حفاظت در برابر پرتوهای یونیزان ( استانداردهای پایه به شماره ثبت 7751 سال 1384 ) که در نود وچهارمین جلسه کمیته ملی استاندارد مهندسی پزشکی مورد تایید قرار گرفته ٬ ارائه می شود :

اهداف حفاظت در برابر پرتو های یونساز بر اساس استانداردهای پایه و نظر NCRP( انجمن حفاظت در برابر پرتو ایالات متحده ) عبارتند از :

1 – جلوگیری از بروز عوارض قطعی قابل پیش بینی تشعشع با نگه داشتن پرتوگیری در زیر حدود آستانه

2 – محدود نمودن مخاطره آثار احتمالی تا سطح مورد قبول توسط بکارگیری مقررات فنی و اجرایی به منظور اطمینان از ایمنی منبع و نیز کاهش احتمال پرتوگیری از منابع پرتوزا به کمترین حد ممکن بر اساس اصل (ALARA ( As Low As Reasonably Achievableتلاش در جهت هرچه کمتر مواجه شدن با اشعه )

براین اساس بیشترین محدودیت دریافت اشعه به گروههای بحرانی و افرادی که بیشترین پرتوگیری را دارند اختصاص یافته است :

1 – دز موثر سالانه این افراد حداکثر 1mSvباشد

2 – در صورتی که میانگین دز پنج سال متوالی بیش از 1msvنباشد حداکثر دز معادل در این دوره می تواند تا 5msvافزایش یابد .

3 – دز معادل برای عدسی چشمها حداکثر 15msvدر سال و دز معادل برای پوست از 50msvتجاوز نکند.

این محدودیت بیش از محدودیتهای تعیین شده ( 6msv/yr) برای جوانان بین 16 تا 18 سال که در دوران کارآموزی و ... با پرتو سروکار دارند و ( 20msv/yr) مربوط به پرتوکاران ( پرتوگیری شغلی ) می باشد در افراد عادی پرتوگیری مجموع دزهای موثر اعضا و بافتها باید به گونه ای محدود شود که از حدهای در نظر گرفته شده تجاوز نکند دز دریافتی کسانی که به هر عنوان (مراقبت از بیماران و یا ملاقات با این بیماران و ... ) با بیماران تحت پرتو درمانی در ارتباطند ٬ نباید در طول دوره درمان یا تشخیص از 5msvتجاوز نماید ( دز دریافتی کودکان ملاقات کننده بیماران نیز نباید از 1mSvبیشتر شود ) حضور افراد به هر عنوان در مناطقی که دز پرتو در آنها بیش از 2msv/hاست مجاز نمی باشد